W środowisku przemysłowym, gdzie występują ekstremalne temperatury, ciśnienia i agresywne media, dobór odpowiedniego materiału uszczelki ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa, trwałości i niezawodności całej instalacji.
W tym artykule przedstawiamy porównanie najczęściej stosowanych materiałów uszczelkarskich – grafitu, PTFE, włókien aramidowych i rozwiązań metalowych – oraz praktyczne wskazówki, który materiał wybrać do konkretnych warunków pracy.
Dlaczego dobór materiału uszczelnienia jest tak ważny?
Błędnie dobrana uszczelka może prowadzić do:
- wycieku medium,
- spadku ciśnienia,
- zatrzymania produkcji,
- a w skrajnych przypadkach – do awarii systemu i zagrożenia dla ludzi.
Każdy materiał ma swoje ograniczenia fizykochemiczne, dlatego wybór powinien być świadomy i oparty na danych: temperaturze, ciśnieniu, rodzaju medium i częstotliwości wymiany.
Warunki pracy: na co zwrócić uwagę?
Przed wyborem materiału odpowiedz na kilka pytań:
- Jak wysoka jest temperatura robocza?
- Czy występuje zmienność temperatury (cykle grzania/chłodzenia)?
- Jakie jest maksymalne ciśnienie medium?
- Czy medium jest chemicznie agresywne?
- Czy układ pracuje w podciśnieniu?
- Czy wymagany jest atest FDA, WRAS lub inny?
Przegląd materiałów uszczelkarskich
Grafit ekspandowany (np. Gambit Style)
- Zakres temperatur: -200°C do +550°C
- Ciśnienie robocze: do 12 MPa
- Doskonała odporność na wysokie temperatury i chemikalia
- Niska przepuszczalność i wysoka elastyczność
✅ Idealny do instalacji parowych, chemicznych i petrochemicznych
⚠️ Nieodporny na silne utleniacze (kwas chromowy, azotowy)
PTFE (teflon)
- Zakres temperatur: -200°C do +260°C
- Obojętny chemicznie – odporny na większość mediów (kwasy, zasady, rozpuszczalniki)
- Niska ścieralność, ale też mniejsza elastyczność niż grafit
✅ Stosowany w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym, chemicznym
⚠️ Słaba odporność mechaniczna – wymaga wzmocnień
Włókna aramidowe z elastomerami (np. AF-200G, AF-400)
- Zakres temperatur: do 250°C
- Wysoka odporność mechaniczna i dobra szczelność
- Najczęściej stosowany materiał uszczelkarski do ogólnych zastosowań
✅ Wszechstronność – dobra relacja jakość/cena
⚠️ Ograniczona odporność na agresywne chemikalia
Uszczelki metalowe spiralne (np. z wypełnieniem grafitowym lub PTFE)
- Zakres temperatur: do +550°C (grafit), do +260°C (PTFE)
- Doskonałe do wysokich ciśnień – nawet powyżej 25 MPa
- Spełniają normy EN 1514-2, ASME B16.20 itp.
✅ Przemysł energetyczny, petrochemiczny, chemiczny
⚠️ Wymagają precyzyjnego montażu i dokręcenia
Porównanie materiałów (tabela)
| Materiał | Temperatura | Ciśnienie | Odporność chemiczna | Elastyczność | Typowe zastosowania |
|---|---|---|---|---|---|
| Grafit | do 550°C | do 12 MPa | Wysoka | Bardzo dobra | Instalacje parowe, ciepłownictwo |
| PTFE | do 260°C | do 4 MPa | Bardzo wysoka | Dobra | Spożywka, chemia, farmacja |
| Aramid z NBR | do 250°C | do 10 MPa | Średnia | Dobra | Uniwersalne instalacje |
| Uszczelka spiralna | do 550°C | do 25 MPa | Zależnie od wkładki | Średnia | Wysokociśnieniowe flansze |
Wnioski: jak dobrać odpowiedni materiał?
Nie ma jednej uniwersalnej odpowiedzi – ale są wytyczne:
- Dla wysokich temperatur i ciśnień → grafit lub uszczelki spiralne
- Dla chemikaliów i neutralności biologicznej → PTFE
- Dla uniwersalnych instalacji → AF-200, AF-400, AF-153 (aramidowe)
Zobacz również:
- Jak powstają uszczelki spiralne
- Rodzaje uszczelek – przewodnik
- Jak dobrać uszczelkę do aplikacji przemysłowej
Nie wiesz, który materiał będzie najlepszy? Skontaktuj się z naszym działem technicznym – pomożemy dobrać rozwiązanie dopasowane do Twojej aplikacji.